Αγιολογικά

Γόνοι του αρχοντικού οίκου των Αψαράδων στα Ιωάννινα, οι δυο αδελφοί Νεκτάριος και Θεοφάνης οι Αψαράδες έλαβαν πολύ αξιόλογη παιδεία στην περίφημη μονή των Φιλανθρωπηνών Παρά τα πλούτη και τη δόξα του οίκου τους, σε νεαρή ηλικία κατέφυγαν στον μοναχισμό και έλαβαν το μοναχικό σχήμα το 1495 στο ασκητήριο του Τιμίου Προδρόμου της νήσου των Ιωαννίνων. Εκεί έμειναν για δέκα χρόνια, οπότε ο γεροντάς τους κοιμήθηκε τον Απρίλιο του 1505. Φεύγουν λοιπόν για το Άγιον Όρος και γίνονται δεκτοί από τον πρώην Οικουμενικό Πατριάρχη άγιο Νήφωνα Β' που μόναζε στην Ιερά Μονή Διονυσίου. Υπακούοντας στις παραινέσεις και στις εντολές του Πατριάρχου Νήφωνος, δεύτερος πνευματικός πατέρας τους, και με την υπόσχεση ότι δεν θα παρέκκλιναν από τα όσα τους παρήγγειλε, επέστρεψαν στο κελλί τους στο νησί των Ιωαννίνων. Το βρήκαν όμως κατειλημμένο από κοσμικούς άρχοντες και αναγκάστηκαν να το εγκαταλείψουν για δεύτερη φορά. Κατέφυγαν στα ενδότερα μέρη του νησιού όπου βρήκαν κατάλληλο τόπο για ησυχία και άσκηση, κοντά σε μισοερειπωμένο και έρημο ησυχαστήριο αφιερωμένο στον Άγιο Παντελεήμονα. Αυτό ήταν κτισμένο σε μια σπηλιά πάνω από τη λίμνη, όπου τα νερά της είχαν εισχωρήσει μέσα στην κοιλότητα του βράχου. Αφού οι όσιοι εξασφάλισαν την κατάλληλη άδεια και έγκριση ξεκίνησαν άμεσα την ανέγερση ναού και κελλιών. Με δικά τους έξοδα ανήγειραν το 1506 το ναό του Τιμίου Προδρόμου μαζί με τα κελλιά και τα απαραίτητα κτίσματα. Ωστόσο, τέσσερα χρόνια αργότερα εγκαταλείπουν οριστικά την πατρίδα τους και το ησυχαστήριό τους και το 1511 πηγαίνουν στα Μετέωρα προς αναζήτηση νέας εστίας για να ασκηθούν. Οι πατέρες της Σκήτης του Μεγάλου Μετεώρου τους παραχώρησαν τον στύλο του Ιερού Προδρόμου όπου έμειναν για επτά χρόνια. Η στενότητα όμως του βράχου και το ανθυγιεινό κλίμα από τους δυνατούς ανέμους δεν τους επέτρεψε να παραμείνουν περισσότερο. Αναζητώντας πιο κατάλληλο χώρο, τους είλκυσε περισσότερο ένας πλατύς και ευάερος βράχος, αρκετά ευρύχωρος, ο οποίος ονομαζόταν του Βαρλαάμ, ονομασία παρμένη από παλιότερο ερημίτη. Οι δύο όσιοι εγκαταστάθηκαν εκεί με την άδεια του Μητροπολίτου Λαρίσης Βησσαρίωνος και του ηγουμένου της Ιεράς Μονής του Μεγάλου Μετεώρου τον Οκτώβριο του 1517. Το 1542 θεμελίωσαν το ναό των Αγίων Πάντων, ο οποίος ολοκληρώθηκε τον Μάιο του 1544. Ο όσιος Θεοφάνης ωστόσο ήταν ήδη ασθενής και βρισκόταν στα πρόθυρα του θανάτου. Την ίδια ημέρα ολοκλήρωσης του ναού παρέδωσε την ψυχή του ενώ έξι χρόνια αργότερα, τον Απρίλιο του 1550, αναπαύθηκε εν ειρήνη και ο όσιος Νεκτάριος.